Traumaopvang
Op de werkvloer zijn leidinggevenden en bhv’ers meestal als eerste ter plaatse na een incident en daarom ook vaak de eerst aangewezen persoon voor traumaopvang. Bij bedrijfs- of verkeersongevallen, geweldsincidenten, een brand of reanimatie zijn een aantal handelingen essentieel voor een effectieve eerste traumaopvang.
De volgende vijf maatregelen zijn in vrijwel alle gevallen aan te raden om te nemen als je te maken hebt met de allereerste traumaopvang:
- Creëer een plek waar betrokken rustig kunnen zitten;
- Laat alleen direct betrokkenen toe in de opvangruimte;
- Laat mensen praten, maar dwing dat niet af en stuur het gesprek niet;
- Faciliteer genoeg water en een toilet in de buurt (die behoefte groeit vanwege de adrenaline);
- Overweeg professionele hulp in te schakelen als de situatie dreigend of op een andere manier heel afwijkend wordt (zie FAQ).
De allereerste opvang door de ‘eigen’ mensen is dus vooral voor de primaire opvang. Als het incident niet zo complex blijkt dat je kunt spreken van een bedreigende, dodelijke of anderszins heftige situatie, hoef je ook niet direct professionele hulp in te schakelen.
Bedenk wel dat hulp van collega’s of vrijwilligers die vooral ‘ervaringsexpert zijn, de professionele kennis en kunde mist mist om een mogelijk complexe situatie goed in te schatten. Goede en integere bedoelingen moeten niet worden verward met expertise.
Laat traumaopvang, als de situatie daar om vraagt, dan ook over aan professionals. Zij kunnen met professionele betrokkenheid op afstand de situatie en het welzijn van de betrokkenen een aantal weken monitoren en ingrijpen als dat nodig is.
Wat betekent getraumatiseerd?
Als je nadenkt over de vraag ‘wat betekent getraumatiseerd?’, dan gaat het meestal over het psychisch letsel dat iemand oploopt door de impact van een schokkende gebeurtenis. Het gaat hier dan vaak om een eenmalige gebeurtenis zoals een brand, een ongeval of een situatie met veel agressie of geweld.
Iemand kan getraumatiseerd raken als het hem of haar niet lukt om een incident op een normale te verwerken. Wat betekent getraumatiseerd raken voor iemands gedrag? Dat betekent onder meer dat iemand constant schrikachtig en alert kan worden, vermoeid overkomt of snel is geïrriteerd.
Als iemand PTSS ontwikkelt kan diegene zelfs te maken krijgen met dwangmatige herbelevingen van het incident. Wat betekent getraumatiseerd voor mensen op de werkvloer? Vaak betekent het dat iemand zich ‘anders’ gaat gedragen. Werknemers vermijden bijvoorbeeld bepaalde locaties of gaan sommige werkzaamheden uit de weg.
Traumazorg
Wat de juiste traumazorg is hangt af van de situatie en van iemands persoonlijke situatie. Iedere persoon heeft weer een andere achtergrond, een ander karakter en andere ervaringen. Hoe een trauma zich ontwikkelt is meestal ook niet direct na een incident vast te stellen, maar vraagt om een waakzame professionele monitoring van meestal 10-15 dagen.
Traumazorg is altijd een kwestie van maatwerk en van gezond verstand. Niet iemand onnodig belasten met goedbedoelde hulp, maar pragmatisch kijken naar wat iemand nodig heeft. Een professionele begeleiding, zowel betrokken als op gepaste afstand, is hierbij de snelste weg naar herstel en een reguliere werkhervatting.
Wanneer professionele hulp inschakelen?
Op basis van 'best practices' is een aantal indicatoren naar voren gekomen aan de hand waarvan men kan beoordelen of professionele hulp moet worden ingeschakeld. Deze indicatoren hebben betrekking op de volgende situaties:
- Er is sprake van feitelijk ernstig lichamelijk letsel of dreigend ernstig lichamelijk letsel of daar getuige van zijn;
- Het meemaken van onverwacht sterven of dreigende dood of het daarvan getuige zijn;
- De reactie op het incident gaat met veel afschuw en/of angst gepaard;
- De directe of latere reactie is sterk afwijkend van wat men zou verwachten;
- Bestaande psychologische of psychiatrische problematiek;
- Het incident wijkt veel af van de dagelijkse routine.
Een of meer van bovenstaande indicatoren zijn indicatief voor het (preventief) inschakelen van professionele ondersteuning.
Wil je voor jouw medewerker(s) snel en duidelijk advies over trauma behandeling?
Neem dan contact op met traumadeskundige Leen Pakvis van Traumaloket Nederland via 06 526 242 93 of l.pakvis@traumaloket.nl.