Na incidenten worden mensen vaak direct benaderd door allerlei hulpverleners. Nog voordat duidelijk is wat iemand nodig heeft, worden er gesprekken gestart of hulptrajecten aangeboden. Die automatische reflex is onnodig en soms schadelijk.

Niet iedereen wil meteen hulp

Veel mensen willen na een schokkende ervaring juist even afstand en het liefst snel terug naar huis en haard. Toch krijgen zij vaak ongevraagd hulp aangeboden en moeten daarop wachten. Dat kan onrust veroorzaken en zelfs averechts werken. Mensen voelen zich overvallen of krijgen het gevoel dat er iets ernstigs met hen aan de hand is, terwijl dat nog helemaal niet zo hoeft te zijn.

In de praktijk herstelt ruim 80% procent van de mensen vanzelf. Spanningen, slapeloosheid, prikkelbaarheid en emoties zijn normale reacties op iets ingrijpends. Daar is meestal geen therapie of interventie voor nodig. Wat mensen wel nodig hebben, is ruimte. Ruimte om te verwerken op hun eigen wijze en tempo.

Aandachtig volgen werkt beter

In plaats van meteen in de doe-stand te schieten, is het beter om eerst persoonlijk contact op te nemen. Gewoon vragen of iemand prijs stelt op een vervolggesprek. Na een week of twee kan men pas goed in te schatten of klachten aanhouden. Alleen dan kan er gericht bepaald worden of verdere behandeling en ondersteuning nodig is. Deze aanpak, ook wel aandachtig volgen genoemd, voorkomt overhaaste hulp en geeft mensen regie.

Standaardprotocollen schieten tekort

Te vaak wordt gewerkt met vaste draaiboeken of ervaringsdeskundigen die voor iedereen worden ingezet. Maar traumabegeleiding vraagt maatwerk. Niet elk verhaal vraagt om dezelfde reactie. Niet elke begeleider is geschikt voor elke situatie. En niet iedereen is op dat moment geholpen met een goedbedoeld gesprek. Kennis van psychopathologie is noodzakelijk om normaal van afwijkend te kunnen onderscheiden.

Deze standaardaanpak maakt slachtofferopvang onnodig duur en vaak ineffectief. En belangrijker nog: het geeft mensen niet wat ze écht nodig hebben.

Slachtofferopvang begint met terughoudendheid

Echte steun begint bij goed luisteren, niet bij snel handelen. Niet iedereen heeft hulp nodig. Wie dat wel heeft, verdient begeleiding die past. Geen vast protocol, geen automatische doorverwijzing, maar aandacht en inschatting op het juiste moment.