De schaduwkant van mentale gezondheid op sociale media

Sociale media spelen een steeds grotere rol in hoe we praten over mentale gezondheid. Het stigma op psychische hulp neemt af en we zijn opener over persoonlijke worstelingen. Een positieve ontwikkeling, maar deze beweging kent ook een keerzijde. Op onder andere TikTok, Instagram en YouTube profileren steeds meer influencers zich als ervaringsdeskundige of zelfs als een soort ‘digitale therapeut’, vaak zonder enige medische of psychologische opleiding en ervaring.

Van advies tot zelfdiagnose

In video's met hashtags als #mentalhealth delen influencers persoonlijke verhalen, adviezen en geven diagnoses. Soms wordt deze content miljoenen keren bekeken. De grens tussen delen en adviseren vervaagt, met als risico dat mensen zich gaan herkennen in symptomen die ze niet hebben of verkeerde conclusies trekken over hun mentale gesteldheid.

De impact hiervan is niet gering. Ongegronde informatie leidt tot verwarring, onjuiste interpretaties van psychische klachten en een groeiend aantal mensen dat hulp zoekt terwijl dat niet altijd nodig is. De geestelijke gezondheidszorg, die al onder druk staat, raakt hierdoor verder overbelast.

Ziekgepraat of echt hulpbehoevend?

Het is goed dat mensen openstaan voor ondersteuning, maar ook belangrijk om te beseffen dat niet elke emotionele dip of tegenslag professionele hulp vereist. Therapie normaliseren is waardevol, maar elke vorm van stress, verdriet of onzekerheid medicaliseren is contraproductief. Er ontstaan wachttijden, niet alleen voor mensen met milde klachten, maar ook voor wie wél dringend hulp nodig heeft.

De druk van perfectie en maakbaarheid

Sociale media creëren ook een beeld van perfectie; mentaal én fysiek. Wie zich niet goed voelt, wordt al snel aangemoedigd om ‘aan zichzelf te werken’, met therapie als logische vervolgstap. “Het leven is maakbaar’ is een grote denkfout. De druk om jezelf voortdurend te verbeteren of aan een ideaal te voldoen, veroorzaakt stress en onzekerheid. Het idee dat elk ongemak direct opgelost moet worden, werkt niet bevrijdend maar juist belastend.

In werkelijkheid begint herstel of verwerking vaak bij iets eenvoudigs: praten met een vriend, een ouder, of iemand die je vertrouwt. Niet elk probleem vraagt om een diagnose, niet elke worsteling is een stoornis.

Een oproep tot verantwoordelijkheid

In dit licht is het belangrijk dat ook influencers hun verantwoordelijkheid nemen. Door realistische verhalen te delen, zonder simplificaties of onjuiste adviezen, regelmatig gekoppeld aan productverkoop, kunnen zij bijdragen aan normale verwachtingen en ontlasten daarmee de geestelijke gezondheidszorg. Mentale gezondheid verdient aandacht, maar dan wel op basis van feiten, zorgvuldigheid en professionele expertise.